:::: تومان ::::
در دوران صفویه تومان در محاسبات دیوانی استفاده میشد اما
سکهای به این نام و ارزش ضرب نمیشد. پرارزشترین سکهٔ این دوران «محمدی» نام داشته
و 100 دینار (معادل یکصدم تومان) ارزش داشت.
مطابق سفرنامه شاردَن ارزش یک تومان در دوران صفوی معادل ۴۵ لیره فرانسوی آن روزگار بوده است
که ارزش امروزی آن تقریباً ۷۰۰ دلار آمریکا یا دو سکهٔ بهار آزادی میشود.
در دورهٔ قاجار تومان طلا (به ارزش ۱۰ هزار دینار) علاوه بر انواع دیگر سکه ضرب میشد.
در دوران احمد شاه قاجار (۱۹۱۲) هیچ سکه طلایی در چرخه مبادلات نبود و
سکه استاندارد، قران با ارزش نه صدم دلار یا کمتر بود.
ارزش ده قران برابر با یک تومان بود اما هیچ تومانی در چرخه مبادلات نبود
و بزرگترین سکه، سکه دو قرانی بود.
بر اساس قانون اصلاح واحد پولی ایران در سال ۱۳۰۸ (زمان رضاشاه پهلوی)
ریال با ارزشی معادل ۱۰۰ دینار به عنوان واحد پولی رسمی ایران انتخاب شد.
واحدهای قدیمیتر مثل قران و تومان کنار گذاشته شدند،
با این وجود تومان هنوز کاربرد خود در گفتار عامه را حفظ کردهاست.
لفظ تومان بارها در نوشتههای تاریخی آمدهاست و بر حسب ارزش پول هر منطقه
انواع مختلفی داشتهاست مانند تومان خراسانی، تومان تبریزی، تومان عراقی و غیره.
در جامعالتواریخ (داستان غازان خان) آمدهاست:
«خواجه شمسالدین صاحب دیوان… گفت… از هر ده تومان که پادشاه اطلاق فرمود
هشت تومان توفیر میکنم و به دو تومان بر ولایت برات میکنم چنانکه
بارتاقان رسد آن معنی پسندیده افتاد و صاحب دیوان یرلیغهای ایشان میستد
و بهر ده تومان دو تومان برات بر وجوه مرجوالحصول مینوشت.»
در عالمآرای عباسی دربارهٔ شکست عثمانیها از سرداران شاه اسماعیل آمدهاست:
«و زال پاشا [سردار عثمانی] که سردار ده هزار کس بود به دست حلواچیاوغلی کشته شد
و از آن سی هزار کس، سیزده هزار کس به دررفتند و هفده هزار کس به جهنم
داخل شدند و در کمر هر کدام 20 تومان زر نقد بود به دست سپاه قزلباش افتاد.»
و دربارهٔ انواع تومان در این کتاب به تومان خراسانی و عراقی اشاره شدهاست:
«و روز پنجم بود که شاطر رسید و سلطان را جانی بر تن آمده و از مژدهٔ آن خبر،
پانصد تومان خراسانی به آن شاطر بخشید و چهار گوشهٔ تخت را
سرهای شیر و ببر و پلنگ و اژدها و مرغان قرار داده بودند و
کلاه چنگیزخانی که قریب به 70.000 تومان عراقی قیمت جواهرات آن بود…»
در سفرنامه شاردن، بودجه سالانه حرم فاطمه معصومه، ۳۲۰۰ تومان ذکر شده است.
کریم خان زند در فرمانی که به تاریخ جمادیالاول ۱۱۷۷ قمری،
میرزا زینالعابدین را به سمت وزیر موقوفات منصوب کردهاست :
«به رتبهٔ بلندمنصب ارجمند وزارت موقوفات مفتخر و مبلغ پنجاه تومان تبریزی
نقد در وجه او مقرر هر ساله بازیافت و صرف معاش خود نموده…»
در حبیبالسیر دربارهٔ بدخواهی قاضی محمد کاشانی از امیر نجم رشتی، آمدهاست:
«قاضی محمد کاشانی… در غیبت آن جناب [نجم رشتی] روزی که
پادشاه گیتیفروز در بزم نشاط و کامرانی نشسته بود… معروض داشت که
امیر نجمالدین مبلغ بیست هزار تومان از اموال شاهی تصرف دارد.»
در کتاب تاریخ گیلان در وقایع سال ۱۰۰۱ قمری آمدهاست:
«شاه عباس دربارهٔ کیافریدون صاحبکمال نمک بهحلال،
نوازشات بیاندازه و تلطفات بلندآوازه مبذول داشته، سپهسالاری لاهجان را
با سیصد تومان مواجب به مشارٌالیه عنایت و احسان فرمودند…»
در جهانگشای نادری در مورد سالهای پایانی پادشاهی نادرشاه و
گرفتن مالیاتهای فوقطاقت که منجر به کشتار مردم و خرابی ایران شد آمدهاست:
«آن جماعت که در ولایات دستی بلکه ناخنی نداشتند که
قفای سر توانند خارید از پا بر فلک کشیده از ناخن به در میکردند
تا آن بیگناهان بیدست و پا گشته هر کدام ده الف و بیست الف
که هر الفی پنج هزار تومان بوده باشد،
از دست چوب با قلمهای شکسته به پای خود مینوشتند…»
اسکناس یک تومان قاجار
شهرقابل پرداخت : سلطان آباد تاریخ : 5 نوامبر 1924
شماره سریال اسکناس : A/S 034979
کیفیت مطابق با تصویر
اسکناس دو تومان قاجار
شهرقابل پرداخت : مشهد تاریخ : 16 ژانویه 1926
شماره سریال اسکناس : B/T 000638
کیفیت مطابق با تصویر
اسکناس دو تومان قاجار
شهرقابل پرداخت : همدان تاریخ : 16 می 1925
شماره سریال اسکناس : B/R 072583
کیفیت مطابق با تصویر
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: اسکناس ایرانیپهلویجمهوری اسلامیسکه و اسکناسهای ارور
برچسبها: سکه اسکناس مدال سکه کمیاب مدال کمیاب اسکناس کمیاب سکه جدید مدال جدید اسکناس جدید سکه قدیم پول قدیمی پول خارجی قیمت ارزو سکه کلکسیون مجموعه داری iran banknotes iran medal iran coin iran gold coin iran silver coin pahlavi coin islamic coin iran order iran qajar iran new banknote iran collector collection iran silver iran error bankonte iran error coin rare iran medal rare iran coin